ءسوزى: حاميتبەك مۇسابايەۆ ءانى: ناعاشىباي الپىس

فايزوللا دوسىم، اسا قىمباتتى، مۇڭ مەنەن ازاپ جانىما باتتى. وتپەلى ءداۋىر — وكىنىش ۋى… اساۋ وزەندەي تولقىنى قاتتى… وزىڭە ايان ءومىرىم، ءىسىم ، كوردىم عوي بەينەت تۋعان ەل ءۇشىن. جابىلعان ناقاق جالانى ويلاسام، وزەگىم كۇيىپ، ورتەنەدى ءىشىم . ويسوقتى بولىپ قاتتى عوي باسىم، كوزىمنەن كول بوپ اقتى عوي جاسىم، سەرگەلدەڭ كەشىپ، سارعايىپ سانام، توبەمنەن تۋرا ءتۇستى عوي جاسىن. كوبەيگەن شاقتا ساقالدىڭ اعى، كەتتى عوي تايىپ اعاڭنىڭ باعى. تەمىر قۇرساۋلى تۇرمەگە مىناۋ ءتورتىنشى رەت مەن قامالدىم تاعى. انا سۇتىمەن اقىندىق دارىپ، جىر جازىپ ەدىم، وتىرمىن نالىپ. «حالىق جاۋى» بوپ قاسىرەت شەككەن. بۇگىندە ەندى مەندە ءبىر ءعارىپ . ەزىلىپ جۇرەك، ەگىلىپ جۇيە… وزىنە-وزى بولا الماي يە. ەنەسى ولگەن بوتاداي بوزداپ وكىنەسىڭ كەپ وزەگىڭ كۇيىپ. دامىلداپ ءبىر ءسات تابالماي تاعات، كەتتىم دەپ ياپىر-اۋ، قاي جەردەن اعات. تۇسەسىڭ ويعا ءيىر دە شيىر… ەلەستەپ كوزگە ماقسات پەن مۇرات. جەگەنىم — جەلىم، ىشكەنىم — ءىرىڭ، تۇسىنەر ءتۇبى حالقىم ءبىر—ءپىرىم، باستى كىنا بوپ تاعىلدى-اۋ ماعان، سۇيگەنىم تۋعان ۇلتىمنىڭ ءتىلىن. بولاما سۇمدىق ءدال مۇنان وتكەن، ستالين زاڭى شىقتى عوي شەكتەن. جاۋاپتى ورىندا بەزبۇيرەك جاندار، اياۋدى بىلمەس مەيرىمسىز نەتكەن. تەگىندە ءبارىن العان عوي تاڭداپ، قول قويدىرادى ازاپتاپ، زورلاپ، سەنبەيدى ايتقان سوزىڭە ادال، مازاق قىلادى تابالاپ، قورلاپ. يليچ كەتتى تىم ەرتە ءسونىپ، جاڭا زاماندى ورناتىپ بەرىپ، بۇگىنگى مىناۋ ويراندى وي-حوي، ورالىپ قايتا كورسە عوي كەلىپ. كورسە عوي شىركىن، ءيليچتىڭ ءوزى، تارتىلار ەدى-اۋ ءار ءىستىڭ تەزى. تۇنجىراپ تۇرعان «مۇرتتى كوسەم»، قىلدى عوي ابدەن حالىقتى مەزى. سەرپىلىپ سوندا اشىلار تۇمان، تىيىلار ءجونسىز كۇدىك پەن كۇمان. كەساپات كۇندەر كەلمەسكە كەتىپ، تۋادى انىق نۇرلى ءبىر زامان. قاشاندا بولسىن ادىلدىك قىمبات، پارتياعا مەندە بولعانمىن سولدات. قاتەمدى تۇزەپ، انىقتاپ جولدى، يليچتەن تۇڭعىش العانمىن ماندات… جاسىمدا مىناۋ الپىستان اسقان، نۇرتايىپ بەتتەن اجارىم قاشقان. وتىرمىن مەڭ-زەڭ ايىپ قاباتىپ، تۋعان حالقىما اتانىپ دۇشپان. سىرقىراپ ءجان-تان،سىزدايدى جۇرەك، ەلەنبەي استە ەلگە ەتكەن ەڭبەك. ەڭسەڭدى باسىپ، ەسىڭدى العان، اشىلار قاشان بۇل قارا تۇنەك. سوڭىمنان ەرگەن قۋاتتى ءبىر لەك، ۇركەردەي شوعىر كەلەاتقان تۇيدەك. ءمىرجاقىپ، ساكەن، ماعجان مەن مۇحتار، بولسا ەكەن امان،—دەپ تىلەك تىلەپ. اتىرام تاڭدى، باتىرام كۇندى، بار شىعار جاندار مەنەن دە مۇڭدى. قانشاما ازار بەرسە دە داتتاپ، مويىندامادىم تاعىلعان ءمىندى. سەزەدى جۇرەك… اجالىم جاقىن، ولمەيدى بوسقا ازامات اقىن. وزىڭە دوسىم امانات جىرىم، بۇل جازعان تەگى ەڭ سوڭعى حاتىم. وتانعا سەنەم، حالقىما سەنەم، ايتىڭدار مەنەن ۇرپاققا سالەم. جەتكىزەر ءتۇبى ەلىمە بايتاق، اتىمدى مەنىڭ اقسۇڭقار ولەڭ. اۋىسار ۇرپاق ،الماسار جىلدار، ۋاقىت پەن ءبىزدىڭ جالعاسار جىرلار. جويىلماس ەلگە ەتكەن ەڭبەك، ەگەردە ۇرپاق تابىلسا قۇندار. كەلەدى الىسىپ اق پەنەن قارا، قايعىمەن قۋانىش، ب ا ق پەنەن نالا. ەجەلدەن بەرى ەتۋدە وسىلاي. جاعا جىرتىسىپ، شىندىق پەن جالا. جەڭەدى ءتۇبى ادىلەت ءبىراق . بولادى انىق جاۋاپ پەن سۇراق . اشىلسا كوزى باسىنان تۇنىپ، مۇحيتقا اينالار جىلعا مەن بۇلاق. تانباعان ءبىر ءسات سۇيۋدەن حالقىن، سادۋاقاسوۆ سماعۇل مارقۇم. گولوششەكين مەن ستالين ءبىزدى. ءتۇيىققا تىرەپ،—دەپ ءوتتى ءار كۇن. ۇعار ما ايتشى عالىمدى نادان، قاجىتتى ءبىزدى قان شەڭگەل زامان. جاتىرمىن تىلەپ، بەيىمبەت، ساكەن، ماعجان مەن مۇحتار بولسا دەپ امان. شاكارىم — اعام، جۇسىپبەك — ءىنىم، بىرەۋى — ايىم، بىرەۋى — كۇنىم… سەكىلدى ەدى-اۋ. وپات بوپ كەتتى، سۇيۋدەن تانباي حالقى مەن ەلىن. ۇستايمىن مەندە سولاردىڭ جولىن، اجال مەن اپات—وڭىم مەن سولىم. بولسا ەگەر قاتەم، كەشە گور ەلىم، كۇتكەنىم ەندى مەنىڭ دە ءولىم. ساعىنتتى مەنى سۇيىكتى مەكەن، تۇسىمە كىردى اپام مەن كوكەم ، 18 جىلعا سوتتالعان ەدى-اۋ، پاتشاعا قارسى كۇرەسكەن اكەم. مەرزىمىن وتەپ، قايتقاندا ەلگە، قارسى الدىق شىعىپ، جازيرا بەلگە. «اقكولىم ساعان جەتتىم بە شىن»—دەپ، توپىراقتى ءسۇيدى جاتا قاپ جەرگە. مەنىدە شىرماپ ساعىنىش سونداي، اقكولدى ويلاپ قۇمارىم قانباي، وتىرمىن دوستىم،ەرتەڭىم ماعان، سىيلايدى ەكەن تاعدىردى قانداي. اقكولدە شىركىن كوزىمدى جۇمسام، ءبىر تومپەشىك بولىپ سول جەردە قالسام، ارمانىم جوق قوي ءقابىرىمدى سوندا، قۇشاقتاپ تۇرسا ماي قارا جۋسان. حالىقپىز كۇنشىل، بىرلىگى وسال، ءبىلىمسىز، ويسىز، تىرلىگى ناشار. رۋ-رۋ بوپ شۋىلداپ ءجۇرمىز، ۇلت بولماساق، بەرەكە ناشار. «قازاق ەمەس، ءبىز ەجەلدەن قىرعىز، اتالىپ سولاي، جازىلعان ەلمىز. سەن كەلىپ ونى قازاق دەپ جازدىڭ، دەيسىڭ وقۋدى قازاقشا جۇرگىز. ويلادىڭ جاۋلىق سوۆەتكە ءار كۇن، مىسالدار جازىپ، دۇركىن دە دۇركىن. الىپپە جاساپ، «ءتىل قۇرال» قىلدىڭ، زورلاپ كىرگىزىپ ارابتىڭ ءعارپىن . بىتەدى ەرتەڭ ءدامىڭ مەن تۇزىڭ، بۇگىننەن باستاپ تىرلىكتەن بەزىن. ورىسقا ۇيلەندىڭ، سەبەبىن ايتساق، جەككورەسىڭ سەن قازاقتىڭ قىزىن. وتىرىك پە ايتشى وسىنىڭ ءبارى، بولمايدى ەندى قۋلىعىڭ ءدارى. «حالىق جاۋىسىڭ» بەتىن بوياعان، ءومىر سۇرمەيسىڭ سەن مۇنان ءارى». وسىلاي دەپ ءبىر قانقۇيلى قازاق ، باسىما مەنىڭ ءتوندىردى توزاق. دەدىم مەن وعان بىلگەنىڭدى ىستە، سەندەرگە ەندى بولا المان مازاق. سۇردىك قوي ءومىر قولايسىز شاقتا، تاستالدىق جانعان قىپ-قىزىل شوققا ءبىر كەزدە ساعان امانات قىلعان، مۇرامدى جەتكىز كەلەر ۇرپاققا. ەلۋ جىل وتەر، نەمەسە عاسىر...